domingo, 13 de noviembre de 2011

3. Garraiobideen iraultza

Ondasunen ekoizpena gora joan zen, produktuak merkeagoak ziren. Produktuen ekoizpena gora joan baina, garraioa, oraindik, oso atzeratuta zegoen.
Garraiobide sistema egotiturik gabe txarto garraiatuko ziren produktuak. Orduan 3. aroan iraultza ematen da à garraioetan.
Lenhen egiten ziren bidaiak
  • Lurrean à zaldi gurpildutan egiten ziren
    • Luze
    • Neketsu
    • Segurtasun gutxikoak
  • Itsasoan à belaontziz
    • Airerik egiten ez bazuen, ez ziren mugitzen
    • Bost edo sei aste behar ziren bidaiatzeko
    • Geldoak
Badaukagu indarra eta mugimendua egiten duen makina bat à lurrun makina.
Stiffenson-ek lurrun-makinarekin lurrun-lokomotora asmatu zuen.
Lehen, ikatz  meategietatik bagonetetan ateratzen zen han lorturiko lehengaiak. Egurrezkoak ziren bagoneta horiek. Orain, makina berriekin hobekuntza handi bat egin zen: Ingalaterretako meategietan bi errailez osatutako sistema bat egin, burdinezkoak, haiekiko paraleloak zirenak. Baina, konturatu ziren bihurguneetan bagoneta zeukan abiadurarekin, bagoneta errailetatik irten zela. Horren ondorioz, erraileko gurpila asmatu zuten. Orain, bagoneta ez zen errailetatik ateratzen












Lurrun makina 1829an asmatu zen. Lehen bidaia Liverpoolen egin zen. Munduko lehen trenbidea han ezarri baitzen.
Segurtasuna, lasaitasuna, askatasuna, pertsonen kopurua… guztia hobetu egin zen.
  • Bidaiaren iraupena gutxitu egin zen
  • Zama eramateko gaitasuna zeukaten bezeroek
  • Prezioa murriztu egin zen
Merkataritza asko baino asko hasi zen. Hortik aurrera Europa osora zabaldu egin zen.
Inventu hori ere itsasontzietan ezarri zen, itsasontzietan errazagoa da gurpil plakak jarri eta bapore ontzia egin zetzan. Itsasontzi bat lurrun makina handi batekin egotea oso aurrerapen egokienetako bat zen.
  • Orain 15 egunetan egin al da lehen bostpasei astekoa zen bidaia bat, hau da, azkarragoa da
  • Ziurtasun handiagoa zegoen
  • Hobeagoa zen
Lehen bapore ontzia EEBB-n eraiki zen Misissipi ibaian egin zen.
Lehen bapore ontziak pala bat zeukaten









Gero,  bi palez osatutako bapore ontziak egin ziren. Pala bat eskumaldean zegoen, bestea, ezkerraldean.











Nabigazioa aurrera joan zen biziki.
Aurrerakada itzela eman zen merkataritza arloan.
Aurrerakada hauei esker, merkataritzan aurrerakada eman zen. Kapitalismoa; merkatu ekonomia hasi.
Produktuak dagoeneko ez ziren autokontsumorako ekoizten, baizik eta geroren eta zabalago zen merkatuetan saltzeko.
Produktuen ekoizpenen gorakadak, populazioaren hazkundeak eta nekazari klase herrikoien erosteko ahalmenaren hobekuntzak egin zuten aldaketa hori posible izatea.
Era berean, garraio sistemen hobekuntza barne merkataritzaren hazkundea eragin zuen. Modu horretan, tokian tokiko merkatuak zabaldu egin ziren pixkanaka eta merkatu nazionalak sendotu egin ziren pixkanaka eta merkatu nazionalak sendotu zituen.
Kanpo merkataritzak ere gorakada nabarmena ezagutu zuen. Truke askearen teoriek diotenez, herrialdeen arteko merkataritza askatasunak ekonomiaren hazkundea bultzatuko zuen. Dena den, Britainia Handiaren nagusitasunetik babesteko, industrializazio bidean lehen urratsak ematen ari ziren Estatu askok Protekzionismoa ezarri zuten; alegia, industria nazionala babesteko inportazioei zergak jarri zizkieten (arantzelak).

No hay comentarios:

Publicar un comentario